Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy, ABD Başkanı Donald Trump ve Başkan Yardımcısı JD Vance'in kendisini "saygısızlık" yaptığı gerekçesiyle azarlamasının ardından merakla beklenen mineral anlaşmasını imzalamadan Beyaz Saray'dan ayrıldı. Uluslararası televizyonlarda yayınlanan bu tartışma, Avrupalı ve küresel siyasetçilerin sosyal medyada Ukrayna liderine desteklerini ifade etmeleriyle geniş yankı uyandırdı ve Avrupa gazetelerinin birinci sayfalarında yer aldı.
ABD Başkanı Donald Trump ve Ukrayna lideri Volodimir Zelenski arasında kameralar önünde yaşanan tartışma dünya çapında bir 'soğuk duş' etkisi yarattı. Dış basında Trump-Zelenski görüşmesine ilişkin çok sayıda analiz yayınlandı ancak onlardan ikisi özellikle dikkat çekti.
İngiltere
Daily Telegraph'ın manşeti 'Anlaşma yoksa biz de yokuz' şeklindeydi. Haberde, cuma günü Oval Ofis'te yaşanan hararetli tartışmanın ardından iki lider arasındaki barış görüşmelerinin nasıl aniden durduğu aktarıldı. Trump, Zelenskiy'yi "saygısız" olarak nitelendirirken, Ukrayna lideri ise Rusya ile bir barış anlaşmasına varmak için daha fazla güvenlik garantisi talep etmişti. Gazete, Trump'ın Zelenskiy'ye Beyaz Saray'dan ayrılmasını emrettiğini ve "Barışa hazır olduğunda geri gel," dediğini bildirdi. "Bu olağanüstü çatışma, bir barış anlaşması ihtimalini pamuk ipliğine bağlı bıraktı ve Avrupa güvenliğinin geleceğine ilişkin önemli soruları gündeme getirdi," denildi.
Fransa
Le Monde gazetesi internet üzerinden yayınladığı bir köşe yazısında bu çatışmayı Ukrayna ile ABD arasındaki ilişkilerde "kırılma noktası" olarak nitelendirdi. Le Monde, "Acı alışverişler, suçlamalar, tehditler - ABD tarihinde daha önce hiç farklılıklar, sürekli birbirinden uzaklaşan iki müttefik arasında bu kadar açık ve aleni bir şekilde ortaya çıkmamıştı," diye yazdı. Gazete, bu tartışmanın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Ukrayna'ya karşı yürüttüğü savaş için "dikkate değer bir başarı" olduğunu belirterek, "Bunu tek bir füze bile atmadan, tek bir kelime bile etmeden başardı," ifadelerini kullandı.
"Trump giderek daha açık bir şekilde Kremlin'in ekmeğine yağ sürüyor," diye yazan gazete, ittifakların tersine döndüğünün altını çizdi. Gazete, Zelenskiy'nin görüşmenin ardından Beyaz Saray'dan ayrılmasından sonra Ukrayna'nın Avrupalı liderler ve dışişleri bakanlarından aldığı desteğe de atıfta bulundu. "Transatlantik çatlak derinleşiyor ve Trump'ın söyleminin Putin'le örtüşmesi ittifakların tersine döndüğünü gösteriyor. Avrupa artık Rusya'ya karşı tek başına duruyor."
Almanya
Almanya'da yayımlanan Frankfurter Allgemeine Zeitung'un kapağında, "Trump'la ilişkimizin sonunu gördük," denilerek Kiev ve Washington'u nelerin beklediği anlatılıyor. Makalede Zelenskiy'nin Fox News'e verdiği ve Ukrayna ile ABD'nin aynı tarafta olması gerektiğine inandığını söylediği mülakata atıfta bulunuluyor. "Ancak bu varsayım cuma gününden bu yana geçerliliğini yitirdi. ABD Başkanı Donald Trump, Zelenskiy'yi Beyaz Saray'dan kovdu ve ardından hafta sonu için Mar-a-Lago'ya gitti." FAZ bu çatışmayı Ukrayna için bir "dönüm noktası" olarak nitelendirdi: "Ülkede, Rus saldırganlığına karşı mücadelede uzun süredir en önemli müttefik olan ABD'nin nihayet taraf değiştirdiğine dair bir his var."
Belçika
Flaman De Morgen gazetesi Beyaz Saray'daki görüşmenin nasıl ateşli bir çatışmaya dönüştüğünü ayrıntılı bir şekilde özetledi ancak Amerikan medyasının gerginliğin iki lider Oval Ofis'e oturmadan önce başladığını iddia ettiğini belirtti. "Amerikan medyasına göre Zelenskiy ve Trump arasında kameraların gözü önünde pek çok şey ters gitti," başlığı kullanıldı. Zelenskiy, Beyaz Saray'a gelmeden hemen önce maden anlaşmasının yeni bir versiyonunu almış ve bunu imzalamayı reddetmişti. Gazetenin haberine göre, Trump bunun üzerine "Anlaşma yapın yoksa biz yokuz," tehdidinde bulundu.
Hollanda
Hollanda gazetesi de Volkskrant, Trump ve Putin'in siluetlerinin yer aldığı dikkat çekici bir görsele yer verdi. Gazetenin manşetinde "Rusya, Zelenskiy ve Trump arasındaki 'muhteşem şovu' merakla izledi," ifadesi yer aldı. Uluslararası televizyonlarda yayınlanan bu tartışmayı Kremlin için bir "rüya senaryosu" olarak nitelendiren makale, aralarında Zelenskiy'yi X kanalında "küstah domuz" olarak nitelendiren eski devlet başkanı Dmitri Medvedev ve olayı "tarihi" olarak nitelendiren Kirill Dmitriev'in de bulunduğu Rus siyasi figürlerinin tepkilerine yer verdi.
İtalya
İtalya'nın Corriere Della Sera gazetesi Beyaz Saray'da canlı yayında yaşanan çatışmanın ardından "Trump, çığlıklar ve Zelenskiy ile ayrılıklar" başlığını attı. "Ukrayna Cumhurbaşkanı aşağılandı. Moskova seviniyor. Macron: Rusya saldırgan," ifadeleri yer aldı. Ukrayna liderine yönelik yaygın desteğin ardından, Trump'ın yakın müttefiklerinden İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, destek belirtmeyen az sayıdaki Avrupalı liderden biriydi. Meloni, Avrupalı liderleri olayın Avrupa ile Washington arasında bir bölünme yaratmasına izin vermemeye çağırdı ve diplomasiyi yeniden rayına oturtmak için bir ABD-AB zirvesi çağrısında bulundu.
İspanya
İspanya'nın en çok okunan ulusal gazetesi El Pais, "Trump Zelenskiy'i kamuoyu önünde küçük düşürdü," diye yazdı. Gazete Beyaz Saray'daki görüşmeyi bir "felaket" olarak nitelendirdi. Gazete, diplomasi tarihinde bir ilk olarak nitelendirdiği bu "aleni" ve "şiddetli" anlaşmazlığın daha önce benzeri görülmemiş bir nitelik taşıdığının altını çizdi.
Portekiz
Portekiz'in günlük ulusal gazetesi Publico da benzer şekilde yaşananları aşağılayıcı olarak nitelendirdi. "Oval Ofis'te gerginlik sürüyor" diye yazdılar. "Zelenskiy Beyaz Saray'dan aşağılanmış ve Trump'la çatışarak bir anlaşma olmadan ayrılıyor."
Yunanistan
Yunanistan'ın en büyük haber sitesi ProtoThema'nın ilk haberi şöyle: "Trump'ın Zelenskiy'e saldırısıyla donan gezegen - Tartışmalarından ve bu eşi benzeri görülmemiş tartışmanın ertesi gününden alıntılar." AB'nin Ukrayna'ya yönelik destek dalgasına da değinen haber kuruluşu, Kiev'in bir sonraki hamlesinin ne olabileceğine dair üç senaryo sıraladı. İlk senaryo, Kiev'in bir müttefik olarak Pekin'e yönelme potansiyeline değindi. Diğer iki senaryo ise Avrupa'nın savunma özerkliğini hızlandırması ve Zelenskiy'nin dezavantajlı bir konumda olsa da Trump ile müzakerelere geri dönmesi.
"BU BİR TUZAKTI, ABD BAŞKANI MÜTTEFİKİNİ PUSUYA DÜŞÜRDÜ"
The Atlantic dergisi, görüşmeyi; "Amerikan diplomasi tarihindeki en karanlık günlerden biri" olarak değerlendirdi ve 'Bu bir tuzaktı' başlıklı analizinde "Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski'nin Beyaz Saray'da uğradığı kabalığı ve Başkan Donald Trump ile Başkan Yardımcısı JD Vance'in müttefikleri bir ülkenin liderini sanki düşmanlarıymış gibi alenen azarlamalarını bir kenara bırakın, Amerika Birleşik Devletleri başkanı bugün sadık bir müttefikini pusuya düşürdü" ifadelerini kullandı.
"TOPLANTI PLANLI BİR SALDIRI KOKUYORDU"
Trump'ın danışmanları gergin toplantıyı "Amerika'yı her şeyden önce tutmanın" bir zaferi olarak ilan ettiler ancak The Atlantic'e göre bu toplantı 'planlı bir saldırı' kokuyordu. Trump kameralar önünde Zelenski'yi Ukrayna'yı küresel savaşı riske atmakla suçluyor ve Rusya'ya alan açıyordu, söylenen her şey Zelenski'yi kameralar önünde küçük düşürmek için tasarlanmıştı. Ve bunların tek bir amacı vardı, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in yanında yer almak ve savaşı Rusya'nın şartlarına göre sona erdirmek.
ZELENSKİ'Yİ KIŞKIRMAK İÇİN DEVREYE JD VANCE Mİ GİRDİ?
Atlantic'e göre, ABD Başkan Yardımcısı JD Vance'in Beyaz Saray'daki varlığı bile toplantının bir tuzak olduğunu doğruluyor. Vance'in genellikle bu tür toplantılarda ön plana çıkmadığını hatırlatan Atlantic "Teoride ABD'nin en üst düzey diplomatı olan ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio da oradaydı ancak Vance nutuk çekerken o sessizce oturmayı tercih etti" ifadelerini kullandı.
Zelenski'yi kışkırtarak kameralar önünde bir tartışma çıkması için muhtemelen daha öncesinden planlar yapıldığını öne süren dergi, Başkan Yardımcısı JD Vance'in Zelenski'yi 'saygısız' olarak suçlamasının bir 'ikiyüzlülük' olduğunu iddia etti.
THE NATİON: AÇIKÇA ÖNDEN PLANLANMIŞ BİR SALDIRI
The Nation dergisi ise 'ABD Tarihinin En Utanç Verici Dış Politika Gösterisi' başlıklı analizinde "Tüm dünyanın canlı olarak izlediği toplantı dört dakikalık bir bağırma yarışına dönüştü. Açıkça önceden planlanmış olan bu saldırı, JD Vance'in Zelenski'nin son üç yıldır ABD'ye verdiği yardımlar için daha minnettar olmasını talep etmesiyle başladı. İki yetkili, Ukraynalı lideri yeterince "teşekkür" etmediği için azarladı, ona Rusya'ya karşı savaşta oynayacak hiçbir kartı olmadığını söyledi ve derhal bir barış anlaşması imzalamasını talep etti" ifadeleri yer aldı.
"BU TOPLANTININ SONUÇLARI DÜŞÜNÜLENDEN DAHA BÜYÜK OLACAK"
Beyaz Saray'da yaşanan gelişmelerle artık Avrupa'nın da tehlikede olduğuna işaret eden dergi "Aklı başında hiçbir Avrupalı lider, Rusya saldırdığında Amerika'nın yardıma gelmesini bekleyemez. Benzer şekilde, Asya'daki hiçbir lider, Çin ile bir çatışma durumunda Trump'ın yardım edeceğini düşünemez" ifadelerini kullandı ve bu toplantının sonuçlarının düşünülenden daha büyük olacağını iddia etti.
