ABD Başkanı Donald Trump, ABD'ye karşı hiçbir şekilde misillemede bulunmayan ülkeler için ek tarifeleri 90 gün süreyle durdurulmasını, bu sürede yüzde 10'luk temel tarife oranının uygulanmasını onayladı. Ancak Trump, Çin'e uyguladığı tarifeyi ise yüzde 125'e çıkardığını duyurdu. Küresel piyasalarda, Trump'ın Çin hariç diğer ticaret ortakları için ek tarifeleri 90 gün süreyle durdurduğunu duyurmasının ardından, artan risk iştahıyla pozitif bir seyir izliyor.
ABD ENDEKSLERİNDE SERT YÜKSELDİ
Trump'ın karşılıklılık esaslı tarifeleri ertelediğini açılamasının ardından New York Borsası'nda dün S&P 500 endeksi yüzde 9,52, Nasdaq endeksi yüzde 12,16 ve Dow Jones endeksi yüzde 7,87 değer kazandı. ABD'de endeks vadeli kontratlar yeni güne karışık bir seyirle başladı. Dow Jones endeksi, Mart 2020'den bu yana en büyük oranda artış gösterirken, S&P 500 endeksi 2008'den bu yana en büyük günlük kazancını elde etti. Nasdaq endeksi de Ocak 2001'den bu yana en büyük günlük artışını ve tarihindeki ikinci en yüksek kazancını kaydetti.
"Muhteşem yedili" olarak adlandırılan şirketlerin hisseleri de Trump'ın açıklamasıyla yükselişe geçti. Amazon'un hisseleri yüzde 11,98, Meta'nın hisseleri yüzde 14,76, Nvidia'nın hisseleri yüzde 18,72, Alphabet'in hisseleri yüzde 9,88, Microsoft'un hisseleri yüzde 10,13, Apple'ın hisseleri yüzde 15,33 ve Tesla'nın hisseleri yüzde 22,69 değer kazandı. Söz konusu gelişmeler sonrasında tahvil piyasalarında alış ağırlıklı bir seyir öne çıkarken, ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi şu sıralarda ise yüzde 4,28 seviyesine geriledi. Dolar endeksi ise yüzde 0,3 düşüşle 102,7 seviyesinde dengelendi. Altının ons fiyatı şu sıralarda yüzde 1,5 artışla 3 bin 130 dolardan satılırken, Brent petrolün varil fiyatı ise yüzde 1,5 azalışla 64,5 dolar seviyesinde bulunuyor.
TEŞVİK VE ÖNLEM BEKLENTİLERİ ÇİN PİYASALARINDA RİSK İŞTAHINI CANLI TUTUYOR
Asya borsalarında pozitif bir seyir izlenirken, ABD endekslerindeki yükseliş Asya tarafına da taşındı. ABD yönetiminin Çin'e yönelik tarifeyi yüzde 125'e çıkarması ABD ile Çin arasındaki ticaret savaşlarının daha da derinleşebileceğine ilişkin endişeleri artırmasına karşın, Çin hükümetinin piyasalara yeni teşvikler uygulayacağına yönelik beklentiler Çin piyasalarında risk iştahını canlı tutuyor. Analistler, ülkede zorunlu karşılıklarda ve politika faizlerinde indirim olabileceğini bu beklentilerin de Çin endekslerinde etkili olduğunu söyledi.
Trump'ın Çin hariç diğer ülkelere tarifeleri erteleme kararının ardından azalan resesyon endişelerinin Çin pay piyasalarına da pozitif yansıdığını kaydeden analistler, Çin'in resesyon endişelerine duyarlığının yüksek olduğunu aktardı. Bölgede bugün açıklanan verilere göre, Çin'de mart ayına ilişkin TÜFE aylık bazda 0,4 azalışla tahminlerden daha düşük açıklanırken, yıllık 0,1 düşüşle öngörülerin altında gerçekleşti. Aynı döneme ilişkin ÜFE de yıllık bazda yüzde 2,5 azalışla beklentilerin altında geldi.
Analistler, açıklanan enflasyon verilerinin ardından Çin ekonomisinde deflasyon sinyallerinin güçlendiğini kaydederek, ekonomik aktivitedeki yavaşlama ve iç talepteki düşüşün ülkenin ana ekonomik gündem maddelerinden olmayı sürdürdüğünü belirtti. Bu gelişmelerle, kapanışa yakın, Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 8,6, Güney Kore'de Kospi endeksi yüzde 5,7, Hong Kong'da Hang Seng endeksi yüzde 1,7 ve Çin'de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,9 yükseldi.
AVRUPA BORSALARINDA TÜM ENDEKSLER YÜKSELDİ
Avrupa borsaları, Trump'ın açıklamasının ardından artan risk iştahıyla pozitif seyir izliyor. Stoxx Europe 600 gösterge endeksi yüzde 7 yükselişle 502,52 puandan, Almanya'da DAX 40 endeksi yüzde 7,3 artışla 21.114 puandan ve İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 5,5 değer kazancıyla 8.096 puandan işlem görüyor.
İtalya'da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 7,3 artışla 35.155 puan, İspanya'da IBEX 35 endeksi yüzde 6,7 artışla 12.530 puan ve Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 6,7 değer kazancıyla 7.319 puan seviyelerinde seyrediyor. Küresel piyasalarda, Trump'ın son tarife kararını duyurmasının ardından, artan risk iştahıyla pozitif bir seyir öne çıkarken, Trump'ın tarifelere ilişkin son açıklamaları ABD'nin ticaret politikasının ekonomik etkileri konusunda endişeli olan yatırımcıları bir miktar rahatlattı.
KORKU ENDEKSİ SERT DÜŞTÜ
Bu gelişmeler sonrası "korku endeksi" olarak da bilinen VIX Endeksi'nin yüzde 35'ün üzerinde düşüşle 33,62 değerine geriledi. Avrupa borsalarında dün ticaret savaşlarının şiddetlenebileceği endişesiyle negatif bir seyir izlenmişti. Avrupa piyasaları kapandıktan sonra gelen Trump'ın karşılıklılık esaslı tarifelere ilişkin erteleme kararı sonrasında bölgedeki yetkililerin açıklamaları yakından takip ediliyor.
Avrupa tarafından karşılıklılık esaslı tarifelere karşı henüz bir misilleme adımı atılmamış olmasına karşın, dün Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkeler, ABD'nin çelik ve alüminyuma uyguladığı yüzde 25 tarife nedeniyle ilk karşı önlemleri haftaya uygulamaya başlama kararı aldı. Komisyondan yapılan açıklamada, tedbirin, ABD'nin AB'den çelik ve alüminyum ithalatına gümrük vergisi koyma kararına yanıt olarak alındığı ifade edilirken, ABD gümrük vergilerinin haksız ve zararlı olduğu, her iki tarafa ve küresel ekonomiye zarar verdiği kaydedildi. Açıklamada, AB'nin ABD ile dengeli ve karşılıklı olarak faydalı bir müzakere süreci ile sonuç almayı tercih ettiğine işaret edilirken, karşı önlemlerin 15 Nisan'dan itibaren geçerli olacağı kaydedildi.
Analistler, AB'nin misilleme adımının karşılıklılık esaslı tarifeler için alınmadığını vurgulayarak, bu misilleme adımının geri çekilip çekilmeyeceğinin belirsiz olduğunun aktardı. Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen bugün yaptığı açıklamalarda, Trump'ın karşılıklı tarifelere ara verme kararını mutlulukla karşıladıklarını belirterek, "Son karar global ekonominin istikrarlı hale gelmesi için önemli, ticaret ve tedarik zincirlerinin işleyebilmesi için öngörülebilir ve net olmak gerekli." dedi. Günün geri kalanında ise ABD'de Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), haftalık işsizlik maaşı başvuruları, yıllık ortalama saatlik kazançlar ve federal bütçe dengesi takip edilecek.
BIST 100 YÜKSELİŞTE
Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, güne yüzde 3,27 yükselişle 9.579,11 puandan başladı. Açılışta BIST 100 endeksi, önceki kapanışa göre 303,61 puan ve yüzde 3,27 artışla 9.579,11 puana çıktı. Bankacılık endeksi yüzde 4,25, holding endeksi yüzde 2,57 değer kazandı. Sektör endekslerinin tümü yükselirken, en çok kazandıran bankacılık oldu. Dün satış ağırlıklı bir seyir izleyen Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, günü yüzde 2,13 değer kaybederek 9.275,50 puandan tamamlamıştı.
TRUMP’IN AÇIKLAMASI
Trump'ın tarifelere ilişkin son açıklamaları ABD'nin ticaret politikasının ekonomik etkileri konusunda endişeli olan yatırımcıları bir miktar rahatlattı. Truth Social sosyal medya hesabından paylaşımda bulunan Trump, ticaret, ticaret engelleri, tarifeler, kur manipülasyonu ve parasal olmayan tarifeler gibi konularda çözüm bulmak için 75'ten fazla ülkenin kendileriyle iletişime geçtiğini aktardı. Trump, bu ülkelerin ABD'ye karşı hiçbir şekilde misillemede bulunmadığını belirterek, ek tarifelerin 90 gün süreyle durdurulmasını, bu sürede yüzde 10'luk temel tarife oranının uygulanmasını onayladığını kaydetti. Ancak Trump, Çin'e uyguladığı tarifeyi ise yüzde 125'e çıkardığını açıkladı.
Oval Ofiste açıklamalarda da bulunan Trump, misilleme yapmayan ülkelere yönelik 90 günlük tarifeleri duraklatma kararına ilişkin, "Son birkaç gündür bu konu hakkında düşündüğümü söyleyebilirim. Bu kararı içimizden gelerek aldık." dedi. "Gümrük tarife duraklamasının piyasalarda bu kadar etkili olacağını bilmiyordum. Piyasalar bugün harika bir gün geçirdi." diyen Trump, borsaların tarihin en büyük sıçramalarından birine tanıklık ettiğini söyledi.
Trump, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile görüşme olasılığına "Bir noktada telefonda görüşeceğiz." yorumunu yaparken, "Devlet Başkanı Şi'yi severim, ona saygı duyarım, ancak ülkemize iyi davranmadılar. O benim arkadaşım, onu severim." şeklinde konuştu. Devlet Başkanı Şi ile görüşmek ve konuşmak istediğini ifade eden Trump, adil olması halinde Çin dahil herkesle gümrük ve ticaret anlaşması yapmaya hazır olduklarını yineledi.
ÇİN’DEN ABD'YE REST
Çin Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi: "ABD bir tarife savaşı ve ticaret savaşı yürütmeye kararlıysa Çin sonuna kadar yanıt verecek. Ticaret savaşının kazananı olmaz, korumacılık tek yönlü bir yoldur. ABD'nin aşırı baskısı ve zorbalığını asla kabul etmeyeceğiz. Baskı, tehdit ve şantaj Çin ile başa çıkmanın doğru yolu değil. Çin'ın dış ticaretinde karşı karşıya olduğu zorluklar ciddi şekilde arttı Çin'in dış ticaretinin dayanıklılığı azalmadı. Dış ticaretimizin çeştli risklerin ve zorlukların üstesinden geleceğine güveniyoruz. Çin'in pozisyonu net ve tutarlı.
